ویولن
ویولن (Violin) یک ساز زهی و آرشه‌ای است. این ساز کوچک‌ترین عضو سازهای زهی-آرشه‌ای است. ویولن معمولا دارای 4 سیم است (بعضی از ویولن‌ها 5 سیم دارند) که با کشیدن آرشه روی سیم‌های آن نواخته می‌شود. همچنین می‌توان آن را با کندن سیم‌ها با انگشتان (پیتزیکاتو Pizzicato) نواخت. ویولن‌ها سازهای مهمی در طیف وسیعی از ژانرهای موسیقی به حساب می‌آیند. آن‌ها در سنت کلاسیک غربی، چه در آنسامبل (Ensembles) یا گروه‌ها (از چمبر موزیک Chamber Music تا ارکسترها Orchestras) و چه به عنوان سازهای سولو (انفرادی) برجسته‌ترین سازها هستند. ویولن‌ها همچنین در بسیاری از انواع موسیقی فولک (Folk) مانند موسیقی کانتری (Country)، موسیقی بلوگرس (Bluegrass) و موسیقی جز (Jazz) مهم هستند. الکتریک ویولن‌ها با پیکاپ‌های پیزو الکتریک (Piezoelectric) در برخی از فرم‌های موسیقی راک (Rock) و جز فیوژن (Jazz Fusion) استفاده می‌شوند و پیکاپ‌ها برای تولید صدا به تقویت‌کننده‌های ساز و بلندگوها (Instrument ampilifires and speakers) متصل می‌شوند.
برای مشاهده ویدیو از فیلترشکن استفاده کنید.
ویولن در بسیاری از فرهنگ‌های موسیقی غیر غربی از جمله موسیقی هندی و موسیقی ایرانی گنجانده شده است. ویولن برای اولین بار در قرن شانزدهم در ایتالیا شناخته شد. در اروپا به عنوان پایه‌ای برای توسعه‌ی سایر سازهای زهی مورد استفاده در موسیقی کلاسیک غربی مانند ویولا (Viola) عمل کرد. اجزای ویولن معمولا از انواع مختلفی از چوب ساخته می‌شود. ویولن در زمان نواختن معمولا روی شانه‌ی چپ قرار می‌گیرد و با آرشه‌ای که در دست راست نوازنده است نواخته می‌شود. به طور کلی ویولن در هنگام نواخته شدن با نقطه‌ی چانه، شانه و دست چپ در تماس است و هر یک از این نقاط بخشی از بار دست گرفتن ساز را به دوش می‌کشند. فرم‌های اولیه دارای سوراخی بودند که روی ساز قرار داشت اما بعدها این سوراخ از بدنه‌ی ساز حذف شد.
تکنیک‌های آرشه‌کشی عبارتند از :
دتاشه (Detacheَ) : در این تکنیک آرشه روی سیم باقی می‌ماند و نت‌ها با کشش اصلی و کامل آن‌ها اجرا می‌شوند و نوازنده بر روی آرشه کاملا کنترل دارد. در تکنیک دتاشه آرشه کشی مجزا، روان، یکسان و بدون هیچ تغییری در فشار برای هر نت وجود دارد. هیچ توقفی بین نت‌ها وجود ندارد و دتاشه می‌تواند توسط هر قسمت و هر مقدار از طول آرشه از کل تا بخش کوچکی از آن اجرا شود.
مارتله (Martele) : در این تکنیک نیز آرشه روی سیم باقی می‌ماند و نوازنده کاملا بر آن کنترل دارد ولی نت‌ها با کشش کامل اجرا نمی‌شوند ، بین نت‌ها فاصله وجود دارد و بیشتر شبیه به استکاتو (Staccato) اجرا می‌شوند. در مارتله نت‌ها با آکسان شدید و منفصل اجرا شده و آرشه بسیار سریع و بلند روی سیم‌ها کشیده می‌شود. این تکنیک گاهی اوقات با یک خط یا یک آکسان ( فلش) زیر یا روی هر نت نمایش داده می‌شود.
اسپیکاتو (Spiccato) : در این تکنیک آرشه روی سیم باقی نمی‌ماند و از خاصیت پرش طبیعی آرشه استفاده می‌شود. این خاصیت، اسپیکاتو را به یک تکنیک نیمه منفعل آرشه‌کشی تبدیل می‌کند و از آنجایی که زمان‌هایی وجود دارد که آرشه از سیم جدا باشد نت‌ها با کشش کامل اجرا نمی‌شوند. اسپیکاتو نسبت به استکاتو سریع‌تر اجرا می‌شود ولی نه همیشه. اسپیکاتو پرشی مربوط به زمانی است که چند نت کوتاه همگی با یک حرکت آرشه نواخته شوند و هر کندن آرشه مختص به یک نت باشد.
ترمولو (Tremolo) : لرزیدن/ لرزاندن / تکرار سریع صدا یا اصوات واحد با استفاده از تعویض سریع آرشه در دو جهت که بیشتر با نوک آرشه اجرا می‌شود را اجرای ترمولو می‌نامند.
کل لگنو (Col Legno) : در این تکنیک نوازنده آرشه را برعکس می‌کند و با قسمت چوبی آن می‌نوازد.
سول پونتیچلو (Sul ponticello) : آرشه‌کشی در نزدیکی خرک که باعث ایجاد صدایی شفاف می‌شود.
سول تاستو (Sul tasto) : آرشه‌کشی در نزدیکی گریف (صفحه‌ی انگشت گذاری).
ویولونیست‌های یک ارکستر در هنگام اجرای نت‌های طولانی جهت آرشه‌کشی خود را تعویض می‌کنند. این کار سبب می‌شود که در تمام طول اجرای نت‌های کشیده صدایی یک دست داشته باشند.
بخش های تشکیل دهنده ویولن عبارتند از:
- آرشه
- جعبه رزونانس
- دسته یا گردن
- خرک
- گریف
- سیم ها
از دوران باروک (Baroque) ویولن یکی از مهم‌ترین سازهای موسیقی کلاسیک بوده است، به چند دلیل :
تن (Tone) صدای ویولن که برای نواختن یک خط ملودی مناسب است، در دست یک نوازنده‌ی خوب ویولن فوق العاده چابک است و می‌تواند سیکوئنس‌های (Sequences) سریع و دشوار نت‌ها را اجرا کند.
وجهه‌ی جهانی ویولن را می‌توان در سازگاری آن با فرهنگ‌های مختلف و حضور این ساز در ملل مختلف مشاهده کرد. مانند بسیاری از سازهای موسیقی کلاسیک ویولن نیز برای موسیقی فولک در سراسر جهان مورد استفاده قرار گرفت. نوازنده‌ی ویولن (ویولونیست) با قرار دادن انگشتان دست چپ و فشار و جابه‌جایی انگشتان، طول سیم‌ها را تغییر می‌دهد که باعث ایجاد نت‌های متفاوت می‌گردد. ویولن پرده‌بندی ( فرت‌بندی) ندارد و نوازنده در اثر آموزش و تربیت شنوایی قادر به تشخیص نت‌های مختلف می‌گردد.
آنتونیو ویوالدی (Antonio Vivaldi)، نیکولو پاگانینی (Niccolo Paganini)، پابلو دو ساراساته (Pablo De Sarasate)، ایتساک پرلمان (Itzhak Perlman)، دیوید گرت (David Garrett)، لئونید کوگان (Leonid Kogan) و دیوید اویستراخ (David Oistrakh) تعدادی از بزرگترین ویولونیست‌های تاریخ موسیقی هستند.
منبع: ویکی‌پدیا فارسی و انگلیسی
بدون دیدگاه