با دنیای هیجان‌انگیز گیتار الکتریک آشنا شوید
به “مجله موسیقی آکورد” خوش آمدید! اگر تا به حال مجذوب سولوهای آتشین، ریف‌های قدرتمند یا صداهای عجیب و غریب در موسیقی شده‌اید، به احتمال زیاد با گیتار الکتریک آشنایی دارید. این ساز، یکی از نمادین‌ترین و تاثیرگذارترین سازها در تاریخ موسیقی مدرن است که انقلابی در نحوه ساخت، اجرا و شنیدن موسیقی ایجاد کرد. اما گیتار الکتریک چیست؟ چگونه کار می‌کند و چه چیزی آن را از گیتارهای آکوستیک متمایز می‌کند؟ در این مقاله جامع، شما را به سفری در دنیای بی‌کران گیتار الکتریک می‌بریم؛ از تاریخچه و اجزای آن گرفته تا انواع مختلف، سبک‌های موسیقی که از آن بهره می‌برند و برندهای مشهور تولیدکننده آن. با ما همراه باشید تا هر آنچه باید درباره معرفی گیتار الکتریک بدانید را کشف کنید.
فهرست مطالب
گیتار الکتریک چیست؟ تعریف و نحوه کار
گیتار الکتریک سازی زهی است که برخلاف گیتارهای آکوستیک، صدا را عمدتاً از طریق تقویت الکترونیکی تولید می‌کند. سیم‌های فلزی آن روی پیکاپ‌ها (Pickups) ارتعاش می‌کنند. این پیکاپ‌ها ارتعاشات مکانیکی را به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌کنند. سپس این سیگنال‌ها از طریق یک کابل به آمپلی فایر گیتار الکتریک فرستاده شده و در آنجا تقویت می‌شوند تا صدای قابل شنیدن تولید شود. همین ویژگی الکترونیکی بودن، به گیتار الکتریک امکان می‌دهد تا صداهای متنوع و خلاقانه‌ای تولید کند که با گیتارهای آکوستیک قابل دستیابی نیستند.
گیتار الکتریک، نه فقط یک ساز، بلکه یک پالت بی‌نهایت از رنگ‌های صوتی برای موزیسین است.
تاریخچه گیتار الکتریک: از صداهای اولیه تا انقلاب راک
نیاز به تقویت صدای گیتار در گروه‌های موسیقی بزرگ‌تر، به ویژه در دوران بیگ بندهای جز در دهه ۱۹۲۰، جرقه ساخت گیتار الکتریک را زد. گیتارهای آکوستیک در کنار سازهای بادی برنجی و کوبه‌ای، به سختی شنیده می‌شدند. اولین تلاش‌ها برای تقویت صدا شامل اضافه کردن میکروفون‌های ساده به گیتارهای آکوستیک بود.
اما نقطه عطف، در دهه ۱۹۳۰ با ابداع پیکاپ‌های مغناطیسی توسط افراد و شرکت‌های پیشگام مانند جورج بیچمپ (George Beauchamp) و شرکت Rickenbacker رخ داد. این پیکاپ‌ها می‌توانستند ارتعاشات سیم‌های فلزی را به سیگنال الکتریکی تبدیل کنند.
پس از جنگ جهانی دوم، با توسعه فناوری و رشد سبک‌های جدید مانند بلوز، کانتری و سپس راک اند رول، نیاز به گیتار الکتریک با بدنه توپر (Solid Body) احساس شد تا از فیدبک‌های ناخواسته جلوگیری شود. این تحولات، مسیر را برای برندهای افسانه‌ای مانند فندر و گیبسون هموار کرد تا مدلهای نمادینی را عرضه کنند که دنیای موسیقی را برای همیشه تغییر دادند.
تایم‌لاین تحولات گیتار الکتریک
تلاش‌های اولیه برای تقویت صدای گیتار آکوستیک در گروه‌های جز.
دهه 1930
ابداع اولین پیکاپ‌های مغناطیسی توسط آدولف ریکن‌باکر و جورج بیچمپ. معرفی "Frying Pan" توسط Rickenbacker، یکی از اولین گیتارهای الکتریک واقعی.
ساخت "The Log" توسط لس پال (Les Paul)، یک گیتار دست‌ساز با بدنه توپر که بسیاری آن را الهام‌بخش گیتارهای آینده می‌دانند.
فندر (Fender) مدل "Broadcaster" (که بعدها به تلکستر تغییر نام داد) را معرفی می‌کند؛ اولین گیتار الکتریک توپر موفق در بازار انبوه.
گیبسون (Gibson) مدل افسانه‌ای لس پال (Les Paul) را معرفی می‌کند که با همکاری لس پال، نوازنده مشهور ساخته شد.
فندر مدل نمادین استراتوکستر (Stratocaster) را عرضه می‌کند که به یکی از محبوب‌ترین و پرفروش‌ترین گیتارهای الکتریک تاریخ تبدیل شد.
و 1970
رشد بی‌سابقه گیتار الکتریک با ظهور سبک‌های راک، سایکدلیک و هارد راک. نوآوری در افکت‌های گیتار الکتریک مانند واه (Wah) و فاز (Fuzz).
و 1990
گسترش سبک‌های متال و شرد (Shred). ظهور گیتارهای الکتریک 7 سیم و 8 سیم برای دستیابی به نت‌های بم‌تر.
ادامه نوآوری‌ها در طراحی، الکترونیک و تکنولوژی‌های جدید مانند مدلینگ دیجیتال و گیتارهای هوشمند.
اجزای گیتار الکتریک: از سیم تا آمپلی‌فایرBass Guitar
یک گیتار الکتریک از اجزای مختلفی تشکیل شده است که هر کدام در تولید و شکل‌دهی صدا نقش حیاتی دارند:
بدنه (Body)
بدنه گیتار الکتریک، می‌تواند از چوب‌های مختلفی (مانند ماهوگانی، افرا) ساخته شود و شکل‌های بسیار متنوعی دارد. نوع چوب و شکل بدنه، بر رزونانس، وزن و تن صدای نهایی ساز تاثیر می‌گذارد.
دسته (Neck)
دسته، بخشی است که سیم‌ها روی آن کشیده می‌شوند. روی دسته، فرت‌بورد (Fretboard) با سیم‌های فلزی (فرت‌ها) قرار دارد که به نوازنده کمک می‌کند نت‌ها را دقیقاً بنوازد. جنس چوب دسته و فرت‌بورد نیز بر حس نوازندگی و تن صدا تاثیرگذار است.
سردسته گیتار (Headstock)
سردسته گیتار در انتهای دسته قرار دارد و گوشی‌های تنظیم کوک (Tuning Pegs) روی آن نصب شده‌اند که برای کوک کردن سیم‌ها استفاده می‌شوند.
خرک (Bridge)
خرک در انتهای بدنه قرار دارد و سیم‌ها از روی آن عبور می‌کنند. وظیفه اصلی خرک، نگه داشتن سیم‌ها و انتقال ارتعاشات آنها به بدنه و در نهایت به پیکاپ‌هاست. خرک‌ها انواع مختلفی دارند، از جمله Fixed Bridge (ثابت) و Tremolo Bridge (لرزاننده) که به نوازنده اجازه می‌دهد کشش سیم‌ها را تغییر داده و جلوه‌های صوتی خاصی ایجاد کند.
پیکاپ گیتار الکتریک (Pickups): قلب تپنده صدا
پیکاپ گیتار الکتریک، حیاتی‌ترین جزء برای تولید صداست. این قطعات مغناطیسی، ارتعاشات سیم‌های فلزی را به سیگنال‌های الکتریکی بسیار ضعیف تبدیل می‌کنند. گیتار الکتریک پیکاپ‌های مختلفی دارد که هر کدام ویژگی‌های صوتی منحصربه‌فردی را ارائه میدهند.
هامباکر و سینگل کویل: تفاوت در صدا
- سینگل کویل (Single-coil): این پیکاپ‌ها دارای یک سیم‌پیچ هستند و صدایی شفاف، روشن و با وضوح بالا تولید می‌کنند. آنها برای سبک‌های بلوز، کانتری و راک کلاسیک محبوب هستند، اما مستعد نویز (هام) هستند. (مثال: پیکاپ‌های استراتوکستر و تلکستر فندر)
- هامباکر (Humbucker): این پیکاپ‌ها از دو سیم‌پیچ تشکیل شده‌اند که به صورت معکوس سیم‌پیچی شده‌اند تا نویز را حذف کنند. صدای هامباکر قوی‌تر، گرم‌تر و با sustain بیشتری است و برای سبک‌های راک، متال و جاز مدرن ایده‌آل است. (مثال: پیکاپ‌های گیبسون لس پال)
کنترل‌ها (Controls)
گیتار الکتریک دارای دکمه‌های ولوم (حجم صدا) و تون (رنگ صدا) است که به نوازنده امکان می‌دهد خروجی و ویژگی‌های صوتی ساز را تنظیم کند. برخی مدل‌ها دارای سوئیچ‌های انتخاب پیکاپ نیز هستند که به نوازنده اجازه می‌دهد بین پیکاپ‌های مختلف جابجا شود.
جک گیتار الکتریک
جک گیتار الکتریک (Output Jack)، پورت خروجی است که کابل گیتار به آن متصل می‌شود و سیگنال الکتریکی را به آمپلی فایر گیتار الکتریک یا دستگاه‌های افکت منتقل می‌کند.
یونیت گیتار الکتریک
اصطلاح یونیت گیتار الکتریک می‌تواند به معنای یک ماژول الکترونیکی خاص درون گیتار (مانند پری‌امپ اکتیو) یا یک واحد پردازشگر سیگنال (مانند مولتی‌افکت) باشد که صدا را پردازش می‌کند.
برای مشاهده ویدیو از فیلترشکن استفاده کنید.
گیتار الکتریک چگونه کار می‌کند؟
نحوه کار گیتار الکتریک یک فرآیند الکترومغناطیسی است. هنگامی که نوازنده سیم‌های فلزی گیتار الکتریک را به ارتعاش درمی‌آورد، این ارتعاشات در میدان مغناطیسی پیکاپ‌ها نوسان ایجاد می‌کنند. این نوسانات مغناطیسی، جریان الکتریکی بسیار ضعیفی را در سیم‌پیچ‌های پیکاپ القا می‌کنند. این جریان الکتریکی، که نمایانگر صدای تولید شده توسط سیم‌هاست، از طریق کابل به آمپلی فایر گیتار الکتریک منتقل می‌شود. آمپلی‌فایر این سیگنال ضعیف را تقویت کرده و آن را از طریق بلندگوها به صورت صدای قابل شنیدن پخش می‌کند. همچنین، می‌توان از افکت‌های گیتار الکتریک در مسیر سیگنال استفاده کرد تا صداهای متنوع‌تری (مانند دیستورشن، ریورب، دیلی) ایجاد شود.
انواع گیتار الکتریک
گیتار الکتریک از نظر ساختار بدنه و تعداد سیم‌ها، در چند نوع ساخته می‌شوند که هر کدام ویژگی‌های صوتی و کاربردهای خاص خود را دارند.
از نظر بدنه
گیتارهای توپر (Solid Body)
گیتارهای Solid Body (بدنه توپر) رایج‌ترین نوع گیتار الکتریک هستند. بدنه آنها از یک تکه چوب (یا چند تکه چوب چسبیده به هم) ساخته شده و توخالی نیست. این طراحی باعث می‌شود پایداری صدا (sustain) بیشتری داشته باشند و کمتر مستعد فیدبک (بازخورد صوتی ناخواسته) باشند. آنها برای سبک‌های راک، متال و بلوز ایده‌آل هستند.
گیتار الکتریک تو خالی (Hollow Body)
گیتار الکتریک تو خالی (یا گیتار الکتریک هالوبادی) دارای بدنه‌ای کاملاً توخالی است، شبیه به گیتار آکوستیک، اما با پیکاپ‌های الکتریکی. این گیتارها صدای گرم‌تر، رزونانس بیشتر و حجم صدای آکوستیک بالاتری دارند. آنها در سبک‌های جز، بلوز و راکابیلی محبوب هستند.
گیتار های نیمه‌توخالی (Semi Hollow Body)
گیتارهای Semi Hollow Body (نیمه‌توخالی) ترکیبی از ویژگی‌های گیتارهای توپر و توخالی را ارائه میدهند. آنها دارای یک بلوک چوبی مرکزی در داخل بدنه هستند که به کاهش فیدبک کمک می‌کند و در عین حال، رزونانس و گرمای صدای گیتارهای توخالی را حفظ می‌کنند. این گیتارها برای بلوز، جز و راک کلاسیک بسیار مناسب هستند.
گیتار الکتریک هدلس (Headless)
گیتار الکتریک هدلس (بدون سردسته) نوعی از گیتار الکتریک است که فاقد سردسته سنتی است. سیستم کوک در این گیتارها معمولاً در بریج یا انتهای بدنه قرار دارد. این طراحی باعث کاهش وزن، بهبود تعادل و فشرده‌تر شدن ساز می‌شود. آنها در سبک‌های پراگرسیو راک و متال مدرن محبوبیت پیدا کرده‌اند.
از نظر تعداد سیم‌ها
متداول‌ترین تعداد سیم های گیتار الکتریک 6 سیم است. اما انواع 7 سیم و 8 سیم نیز در سال‌های اخیر محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند.
گیتار الکتریک 6 سیم:
متداول‌ترین تعداد سیم های گیتار الکتریک 6 سیم است. اما انواع 7 سیم و 8 سیم نیز در سال‌های اخیر محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند.
گیتار الکتریک 7 سیم:
معمولاً یک سیم بم‌تر (معمولاً B یا A پایین) به 6 سیم استاندارد اضافه می‌کند. این مدل برای سبک‌هایی مانند متال، پروگرسیو راک و دث متال که نیاز به ریف‌های بسیار بم دارند، ایده‌آل است.
گیتار الکتریک 8 سیم:
با افزودن یک یا دو سیم بم‌تر (مانند F# یا E پایین) به 7 سیم، گستره صوتی را حتی بیشتر افزایش می‌دهد. این گیتارها برای دستیابی به صداهای بسیار سنگین و تکنیک‌های خاص در متال‌های افراطی استفاده می‌شوند.معمولاً یک سیم بم‌تر (معمولاً B یا A پایین) به 6 سیم استاندارد اضافه می‌کند. این مدل برای سبک‌هایی مانند متال، پروگرسیو راک و دث متال که نیاز به ریف‌های بسیار بم دارند، ایده‌آل است.
لوازم جانبی ضروری گیتار الکتریک
برای بهره‌مندی کامل از گیتار الکتریک، به چند وسیله جانبی ضروری نیاز دارید:
آمپلی فایر گیتار الکتریک
آمپلی فایر گیتار الکتریک (Amplifier) برای تقویت صدای سیگنال تولید شده توسط پیکاپ‌ها ضروری است. آمپلی‌فایرها در اندازه‌ها و قدرت‌های مختلفی موجود هستند، از مدلهای کوچک تمرینی تا آمپ‌های بزرگ استودیویی و استیج. بسیاری از آمپلی‌فایرها دارای کانال‌های کلین (clean) و دیستورشن (distortion) و همچنین افکت‌های داخلی هستند.
افکت گیتار الکتریک
افکت گیتار الکتریک (Effects Pedals) ابزارهایی هستند که صدای گیتار الکتریک را تغییر میدهند و به نوازنده اجازه میدهند خلاقیت خود را در تولید صدا به کار گیرند.
- افکت‌های رایج:
- Overdrive/Distortion: برای ایجاد صدای خش‌خش و سنگین، معروف در گیتار الکتریک متال و گیتار الکتریک راک.
- Chorus/Flanger/Phaser: برای ایجاد جلوه‌های صوتی چرخشی و فضایی.
- Delay/Reverb: برای ایجاد پژواک و فضا در صدا.
- Wah: پدال معروف برای ایجاد صدای “وا-واه” که در سبک‌های فانک و راک محبوب است.
جعبه گیتار الکتریک (Hard Case/Gig Bag)
هارد کیس (Hard Case) یا کیف نرم (Gig Bag) برای محافظت از ساز در برابر ضربه، گرد و غبار و رطوبت هنگام حمل و نقل یا نگهداری ضروری است.
سبک های گیتار الکتریک: تنوع بی‌حدوحصر
گیتار الکتریک در سبک های گیتار الکتریک متنوعی کاربرد دارد و به دلیل قابلیت انعطاف‌پذیری صوتی خود، در ژانرهای بی‌شماری نقش کلیدی ایفا می‌کند:
راک و متال
سبک بلوز و جز
پاپ و رپ
در پاپ، این ساز اغلب برای افزودن لایه‌های هارمونیک، آرپژهای ملودیک یا ریف‌های جذاب استفاده می‌شود. در سبک رپ نیز گاهی برای افزودن فضایی ارکسترال، لایه‌های ملودیک یا حتی سولوهای الهام‌گرفته از راک به کار می‌رود.
صدای گیتار الکتریک و اکتاو آن
صدای گیتار الکتریک به شدت تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله نوع گیتار، نوع پیکاپ‌ها، تنظیمات آمپلی‌فایر و افکت‌ها قرار دارد. این ساز می‌تواند صداهای بسیار متنوعی تولید کند، از تمیز و شفاف تا خشن و دیستورت شده.
گیتار الکتریک چند اکتاو است؟
یک گیتار الکتریک استاندارد 6 سیم، معمولاً دارای گستره صوتی حدود 4 اکتاو است. این گستره با استفاده از سیم‌های اضافه (در گیتار الکتریک 7 سیم یا 8 سیم) یا با تکنیک‌های پیشرفته نوازندگی (مانند استفاده از هارمونیک‌ها و ترمولو بار) می‌تواند کمی بیشتر شود.
برندهای معتبر و مشهور گیتار الکتریک
انتخاب یک گیتار الکتریک از برندهای معتبر، تضمین‌کننده کیفیت و طول عمر ساز است. در اینجا به برندهای معتبر و مشهور گیتار الکتریک اشاره می‌کنیم:
فندر (Fender): تلکستر و استراتوکستر
فندر یکی از تاثیرگذارترین و شناخته‌شده‌ترین برندها در تاریخ گیتار الکتریک است. مدلهای تلکستر و استراتوکستر آن، نمادهای واقعی صنعت موسیقی هستند. استراتوکستر با طراحی ارگونومیک، سه پیکاپ سینگل کویل و سیستم ترمولو، برای سبک‌های بلوز، راک کلاسیک و کانتری بسیار محبوب است. تلکستر نیز با صدای تیز و پانچ‌دار خود، در کانتری، بلوز و راک کلاسیک جایگاه ویژه‌ای دارد.
وب‌سایت رسمی فندر
گیبسون (Gibson): لس پال و SG
گیبسون یکی دیگر از غول‌های صنعت گیتار الکتریک است که به دلیل ساخت گیتارهایی با صدای گرم و قدرتمند، به خصوص با پیکاپ‌های هامباکر، شهرت دارد. مدل گیبسون لس پال (Gibson Les Paul) و SG از پرفروش‌ترین و تاثیرگذارترین مدلهای این برند هستند. لس پال با بدنه سنگین و صدای قدرتمندش، انتخابی محبوب برای نوازندگان راک و بلوز است.
وب‌سایت رسمی گیبسون
آیبانز (Ibanez)
آیبانز یک برند ژاپنی است که به خاطر گیتارهای الکتریک با دسته‌های باریک و سریع، مناسب برای نوازندگی‌های پرسرعت در سبک‌های متال و فیوژن، شناخته می‌شود. آنها همچنین پیشگام در تولید گیتارهای الکتریک 7 سیم و 8 سیم هستند.
یاماها (Yamaha)
یاماها، یک شرکت بزرگ تولیدکننده آلات موسیقی است که گیتارهای الکتریک با کیفیت و قیمت مناسب در رنج‌های مختلف ارائه می‌دهد. محصولات یاماها به دلیل قابلیت اطمینان و تنوع مدل‌ها محبوب هستند.
کورت (Cort)
کورت یک برند کره‌ای است که گیتارهایی با ارزش خرید بالا و کیفیت خوب در رده‌های قیمتی مختلف تولید می‌کند. گیتار الکتریک کورت انتخابی عالی برای هنرجویان و نوازندگان با بودجه متوسط است.
استگ (Stagg)
استگ یک برند بلژیکی است که تجهیزات و سازهای موسیقی مقرون‌به‌صرفه تولید می‌کند. گیتار الکتریک استگ معمولاً برای مبتدیان و کسانی که به دنبال گزینه‌ای اقتصادی برای شروع هستند، مناسب است.
گودین (Godin)
گودین یک برند کانادایی است که به خاطر تولید گیتارهای الکتریک و آکوستیک با کیفیت بالا و نوآوری در طراحی و استفاده از چوب‌های محلی شهرت دارد.
نوازندگان معروف گیتار الکتریک و سولو نوازی
دنیای گیتار الکتریک مملو از نوازندگان افسانه‌ای است که با تکنیک و خلاقیت خود، این ساز را به اوج رسانده‌اند. نام بردن از همه آنها غیرممکن است، اما چند نفر که به خصوص در زمینه سولو نوازی تاثیرگذار بوده‌اند عبارتند از:
- Jimi Hendrix: انقلابی در استفاده از فیدبک، افکت‌ها و تکنیک‌های نوازندگی.
- Eric Clapton: استاد بلوز راک با صدایی روح‌بخش و تکنیک‌های فینگراستایل.
- Jimmy Page (Led Zeppelin): خالق ریف‌های به یاد ماندنی و سولوهای خلاقانه.
- Eddie Van Halen: پیشگام تکنیک “تپینگ” و سولوهای پرسرعت.
- David Gilmour (Pink Floyd): استاد سولوهای احساسی و ملودیک.
- Steve Vai: نوازنده‌ای با تکنیک فوق‌العاده و خلاقیت بی‌حدوحصر.
- Slash (Guns N’ Roses): به خاطر ریف‌های قدرتمند و سولوهای بلوز-راک خاصش.
یک سولو گیتار الکتریک، نه فقط تعدادی نت، بلکه روحی است که از سیم‌ها جاری می‌شود.
سوالات متداول
گیتار الکتریک برای تولید صدای خود نیاز به تقویت الکترونیکی (پیکاپ و آمپلی‌فایر) دارد و به همین دلیل صداهای بسیار متنوعی را می‌تواند تولید کند. گیتار آکوستیک صدا را به صورت طبیعی از طریق ارتعاش هوا و رزونانس بدنه خود تولید می‌کند و حجم صدای کمتری دارد.
بله، برای اینکه صدای گیتار الکتریک را بشنوید، قطعاً به آمپلی فایر گیتار الکتریک نیاز دارید. برای تمرین در خانه، یک آمپلی‌فایر کوچک تمرینی (مانند 10 تا 20 وات) کافی است.
برندهایی مانند کورت، یاماها، استگ و مدلهای ارزانتر فندر و آیبانز گزینههای عالی برای مبتدیان هستند که کیفیت مناسبی را با قیمت منطقی ارائه میدهند.
نتیجه‌گیری
گیتار الکتریک بیش از یک ساز، یک پدیده فرهنگی است که تاریخ موسیقی را شکل داده و الهام‌بخش میلیون‌ها نفر در سراسر جهان بوده است. از نحوه کار گیتار الکتریک و اجزای پیچیده آن (مانند پیکاپ گیتار الکتریک با انواع هامباکر و سینگل کویل) تا تنوع بی‌نظیر آن در انواع بدنه (Solid Body، Hollow Body، Semi-Hollow Body، هدلس) و تعداد سیم‌ها (6، 7 و 8 سیم)، این ساز قابلیت‌های بی‌پایانی را برای خلاقیت فراهم می‌کند. با شناخت سبک های گیتار الکتریک مختلف و برندهای معتبری مانند فندر، گیبسون، آیبانز، یاماها و کورت، می‌توانید سفر خود را در دنیای این ساز هیجان‌انگیز آغاز کنید. امیدواریم این مقاله در “مجله موسیقی آکورد” به شما در معرفی گیتار الکتریک کمک کرده باشد.
بدون دیدگاه